در مورد ونت‌های فاضلابی بیشتر بدانیم

کلمه ونت (VENT) در اصل یک لغت با ریشه لاتین است. که معنی هوا کش دارد. وجود سیستم ونت در ساختمان و تاثیر به سزایی که بر سیستم های فاضلابی دارد، برای لوله کشی فاضلابی شهری امری بسیار حیاتی و ضروری می باشد.

سیستم لوله کشی ونت یا هواکشی یکی از مهم ترین قسمت های شبکه لوله کشی فاضلاب را تشکیل می دهد. و وظیفه اصلی این سیستم این است که فشار هوا را در لوله های فاضلابی در حد فشار جو نگه دارد.

در سال های گذشته به این بخش از سیستم فاضلابی توجه کافی نمی کردند و باور عمومی بدین گونه بود که برای سرعت بخشیدن به تخلیه فاضلاب کافی است که از لوله هایی با قطر بزرگ استفاده شود. و همچنین جهت جلوگیری از ورود گاز های نا مطبوع مجاری فاضلاب به داخل ساختمان استفاده از سیفون کافی می باشد.

در آن زمان سیستم لوله کشی فاضلاب را فقط به عنوان وسیله ای برای تخلیه مواد زائد به شمار می آوردند. و موضوع سلامت انسان که با استفاده از تاسیسات نا درست و نا کارامد، بسیار در معرض خطر بود اصلا مورد توجه کافی قرار نمی گرفت.

بدین صورت که امر لوله کشی کاملا به طور سنتی انجام می گرفت و اصلا در ردیف کار های علمی و حرفه ای شناخته نمیشد. خوشبختانه با احداث ساختمان های بزرگ و افزیش جمعیت شهر نشین، لوله کشی فاضلابی ساختمان ها بسیار پیشرفت کرده و ردیف کار های علمی و دقیق قرار گرفتند.

لوله های هواکش در سیستم های لوله کشی فاضلابی عموما به دو منظور نصب و استفاده می شوند:

1. جلوگیری از تخلیه آب سیفون

2. سهولت در تخلیه فاضلاب

*. به طور کلی سیستم ونت فاضلاب وظیفه دارد گازهای موجود در مسیر فاضلاب را به بیرون هدایت کند. از دیگر تاثیرات ونت در مسیر فاضلابی تخلیه آسان فاضلاب و جلوگیری از خراب شدن سیفون ها می باشدکه مورد اخر به صورت فشار معکوسی که ایجاد میکند عمل میکند.

انواع سیتم ونت: سیستم ونت به طور کلی دو مدل خشک یا تر می باشد که در ادامه متن هر کدام را به طور جداگانه معرفی خواهیم کرد.

سیستم ونت خشک:

یکی از روش های اجرای ونت فاضلاب یا لوله های هواکش می تواند به صورت خشک باشد. اجرای این مدل به این صورت است که لوله کشی از پایین ترین نقطه لوله کشی آغاز شده و با متصل شدن به بدنه اصلی فاضلاب، تمامی تجهیزات و لوازم بهداشتی را در بین مسیر خود پوشش می دهد. لوله هواکش خشک را می توان برای هر طبقه به صورت مجزا تاسیس کرد یا چند طبقه را با یک لوله پوشش داد.

این سیتم هوا کشی به این دلیل ونت خشک نامیده می شود که هیچ ورودی آب یا آب ریزی در مسیر خود ندارد و در هیچ کجای مسیر نباید آب به این لوله ها باز شود.

نقشه مسیر لوله کشی ونت به این صورت است که این لوله ها در بالای ساختمان به یکدیگر و در نهایت به لوله اصلی سیستم ونت می پیوندند.

روش اجرای لوله کشی ونت خشک به این صورت است که در ابتدای مسیر لوله اصلی یا همان رایزر اصلی، یک مسیر جداگانه تعبیه می شود و در طبقات نیز در کنار توالت ایرانی یا فرنگی یک ونت خشک جهت تنظیم فشار داخل لوله تعبیه می گردد تا به نحوی آن ها را به بالای ساختمان برسانند. در بالاترین نقطه بنا تمامی این ونت ها به یکدیگر متصل شده و به هواکش اصلی می رسند تا از بالاترین نقطه سقف به بیرون هدایت شوند.

نکته مهم هنگام لوله کشی ونت خشک ساختمان ابن است که اگر در هنگام طراحی تمامی هواکش های خشک در یک مسیر قرار بگیرند به نحوی که در طول مسیر تمام سرویس های بهداشتی نیز قرار گرفته باشند، موجب می شود که همه هوا کش ها یک پارچه شده و با یک ونت اصلی به بالای پشت بام هدایت شوند. در این موارد نصب دود کش بر سر آن ها الزامی می باشد.

سیستم ونت تر:

در این مدل از سیستم هواکشی ونت که به نام ونت تر یا هواکش اولیه معروف است، بر خلاف مدل ونت خشک که در بالا توضیح دادیم می باشد. به طور کلی در این سیستم لوله های هواکشی برای طبقات پایین به عنوان لوله ونت و برای طبقه های فوقانی به عنوان لوله های فاضلاب کاربرد دارند.

این روش لوله کشی ونت بسیار ساده و مقرون به صرفه می باشد.

*پس از بررسی و آشنایی کلی با سیستم هوا کشی ونت در ادامه مطلب به تاثیر ونت در سیستم فاضلابی می پردازیم.

تاثیر ونت در فاضلاب:

برای اجرای سیستم هواکشی ونت در تاسیسات فاضلاب ساختمان، توجه به نوع طراحی و لوله کشی فاضلابی سازه مورد نظر الزامی می باشد.

به طور کلی سیستم هواکشی ونت به این دلیل در ساختمان ها نصب می شود که گاز هایی که در پشت سیفون ها جمع می شود را بیرون ساختمان هدایت کند. هنگامی که این گاز ها در پشت سیفون ها تجمع می کنند باعث ایجاد فشار های شدید به لوله ها می شوند و به همین علت مانع خروج سریع آب از لوله ها شده و این عملیات ممکن است به کندی انجام شود. جهت حل این مشکل در تاسیسات فاضلابی ساختمان ها از سیستم هواکشی ونت استفاده می شود.

نکات مهمی که باید هنگام نقشه کشی و اجرای سیستم ونت فاضلابی مورد توجه قرار داد:

1. اگر در ساختمان چاه های جذبی وجود دارد که رایزر آب باران مستقیما در آن ها تخلیه نمی شود حتما باید از سیستم ونت استفاده شود.

2. قطر لوله قائم هواکش در نحوه اجرای ونت فاضلاب برای ساختمان هایی که تا 10 طبقه دارند باید حدود 75 میلی متر باشد.

3. سیستم لوله ونت تک لوله ای بسیار کارامد تر از دو لوله ای بوده و هزینه کمتری دارد. ( سیستم تک لوله ای به این صورت است که یک لوله فاضلاب وجود دارد و سیستم دو لوله ای به معنی وجود دو لوله فاضلاب در سیستم است)

4. جهت اجرای سیستم دو لوله ای، برای هر کدام از لوله های خروجی یک لوله ونت قرار داده می شود.

5. در تاسیسات فاضلاب برای لوله هایی با قطر بیشتر از 5/6 حتما از لوله ونت استفاده می کنند.

6. در سیستم فاضلابی ساختمان، اتصال فاضلاب آشپزخانه به رایزر سرویس های بهداشتی در صورتی امکان پذیر است که سیستم ونت فاضلاب در آن ساختمان اجرا شده باشد.

7. توجه داشته باشید که سیفون توالت ایرانی حتما به لوله ونت یا شیر فاضلاب مجهز باشد.

8. در هنگام اجرای ونت فاضلاب برای مکان هایی مانند رستوران ها، تعبیه کردن حوضچه فاضلابی باید از قبل پیش بینی و اجرا شود.

9. این نکته بسیار مهم است که در روش اجرای ونت فاضلابی، لوله هواکش باید حدود دو متر از آخرین سقف در بالای ساختمان خارج شود.

10. برای جلوگیری از سقوط اجسام خارجی به داخل لوله های هواکشی، در روش اجرای ونت فاضلاب بهتر است که در انتهای لوله، عصایی پشت بام نصب شود. (رعایت این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است).

11. در زمان طراحی لوله کشی فاضلاب ساختمانی ،اگر از لوله هایی با قطر مناسب استفاده نشود و همچنین خروجی لوله ها در جای مناسبی قرار نگرفته باشند باعث می شود که فاضلاب یک بخش ساختمان داخل لوله فاضلاب سایر قسمت ها شود.

12. شیب لوله های خروجی باید به صورتی محاسبه و اجرا شود که آب داخل شتر گلو به صورت کامل خالی نشود تا از ورود بو به داخل خانه جلوگیری به عمل آید